Tropische cyclonen zorgen jaarlijks voor grotere angst bij de Caribische bevolking. De Directeur van de Meteorologische Dienst van Saint Lucia, Andre Joyeaux, vertelt ons dat Orkaan Elsa zich op vrijdag 2 juli in 2021 snel ontwikkelde tot een storm, net als Orkaan Tomas in 2010.
“We noemen het snelle intensivering", zegt hij. “Gelukkig was het een orkaan van categorie 1 toen ze het eiland trof, zodat de gebruikelijke paniek en ontreddering tot een minimum beperkt bleven". Orkaan Elsa had windsnelheden van 75 mph, en duurde 8 uur. Ze kwam aan om 8.00 uur en vertrok om 16.00 uur.
Hoe langer een storm blijft hangen, hoe meer gevolgen het veroorzaakt, en de gevolgen variëren naar gelang van de kenmerken, waarbij zowel de snelheid als de neerslaghoeveelheden vreselijke angsten bij de mensen kunnen teweegbrengen. “De tijdspanne van een orkaan is gebaseerd op de voorwaartse bewegingssnelheid en de grootte ervan", zegt Joyeaux. “Als het hard waait en hard regent en de voortbewegingssnelheid laag is, wordt de kans op ontsnapping kleiner en ontstaat er een groter risico op paniek, meer angst en zelfs de dood onder de getroffen bevolking.”
Dit was het geval toen Orkaan Dorian in 2017 de Bahama's teisterde, waarbij meer dan 70 mensen om het leven kwamen. Het was een storm die zich maar langzaam voortbewoog, en de stress werd nog verder opgevoerd. Dr. William Hamilton, Hoofd van de Afdeling Gezondheidszorg van het Ministerie van Volksgezondheid van de Bahama's en fellow op het gebied van klimaatverandering en gezondheid, herinnert zich de overweldigende vlaag van emoties die hij aan den lijve ondervond. "Als je zo'n grote gebeurtenis meemaakt, krijg je wat wij acute stressreacties noemen.”
"Toen ik 12 was, maakte ik Orkaan Allen mee en het huis van mijn vader waaide weg daarna, gedurende vele jaren, brachten stormen, onweer, winden, of welke regenbui dan ook - klein of groot, me angst."
Dr. Hamilton en zijn vrouw kwamen op het nippertje door windvlagen van categorie 5, rondvliegende stukken triplex, dakspanen en puin in een poging om een veiliger onderkomen te bereiken. Hij vertelt levendig over zijn ervaring toen hij bij het ziekenhuis aankwam: "De omvang van het trauma als gevolg van Orkaan Dorian was ongelooflijk. Ik had patiënten die een snelle hartslag hadden of extreem zweetten. Sommigen hadden moeite zich te concentreren en beslissingen te nemen. Anderen hadden veranderingen in hun slaap- en eetpatroon. Sommigen raakten in een staat van depressie en ook zagen we veel stress gerelateerde lichamelijke symptomen zoals hoofdpijn en misselijkheid, pijn op de borst. En bij degenen met reeds bestaande aandoeningen hebben we gemerkt dat deze klimaatverandering sommige van die chronische aandoeningen heeft verergerd.”
Met de huidige COVID-19 pandemie zijn de angsten nog groter geworden, en het bevorderen van het geestelijk welzijn en goede verwerkingstechnieken is dit orkaanseizoen van toenemend belang. Met het oog op deze noodzaak lanceerden PAHO en de CDB de ‘Stronger Together 2020’ campagne, gericht op "het verminderen van het stigma op het zoeken van geestelijke gezondheid en psychosociale hulp en het overbrengen van de basisbeginselen van Psychologische Eerste Hulp (PEH). PEH is een manier om mensen te helpen zich kalm te voelen en in staat te zijn om te gaan met een moeilijke situatie. De campagne erkent dat "in tijden van stress en crisis" steun van de gemeenschap essentieel is. Dit initiatief is één van de vele initiatieven van PAHO die erop gericht zijn de Caribische gezondheidszorg beter bestand te maken tegen de klimaatverandering.
In 2020 lanceerde PAHO ook het EU/CARIFORUM Klimaatverandering en Gezondheid Project gericht op “verbetering van het vermogen van de Caribische landen om de negatieve gevolgen van klimaatverandering voor de gezondheid te verminderen, met gebruikmaking van de One Health aanpak”. Het project erkent de kwetsbaarheid van de Caribische bevolking voor extreme weersomstandigheden en de gevolgen daarvan voor voedsel- en waterzekerheid, gezondheid en welzijn, verminderde arbeidscapaciteit en belemmeringen voor het vermogen van landen om de SDG's te behalen.
Zelfs weerman Joyeaux grinnikt en bekent dat "voordat ik meteoroloog werd, was ik ook bang voor orkanen. Toen ik 12 was, maakte ik Orkaan Allen mee en het huis van mijn vader waaide weg," vertelt hij, "daarna, gedurende vele jaren, brachten stormen, onweer, winden, of welke regenbui dan ook - klein of groot, me angst”.
Nu hij in de 50 is, geeft Joyeaux ruiterlijk toe dat dezelfde klimaatgerelateerde angsten hem in 1998 ertoe hebben aangezet zijn carrière in de meteorologische dienst voort te zetten. "Als weerman begrijp ik de wetenschap achter weer en klimaat. Ik weet hoe orkaancyclonen, regen, wolken en de zon ontstaan. Deze kennis heeft me geholpen mijn klimaatangsten te overwinnen", grinnekt hij.
"Het is absoluut heel beangstigend, want als je de hoeveelheid verwoesting en de hoeveelheid verlies ziet, heb je het gevoel dat je dit nooit te boven kunt komen, dat je nooit meer naar normaal terug zult gaan."
Maar niet iedereen kan de klimaatzorgen gemakkelijk de baas zijn. Voor Beverly, de tuinbouwster, vormen de financiële kosten van door het klimaat veroorzaakte natuurrampen een onophoudelijke cyclus van schade en verlies voor haar levensonderhoud. Tuinbouw is haar leven. Wanneer regenval, stormen of orkanen haar gewassen, bloemen en investeringen beschadigen, beïnvloedt dit ook haar psychische gesteldheid. Denk er eens over na - hoewel er geen wijdverbreide verwoesting was op het eiland Saint Lucia tijdens orkaan Elsa eerder deze maand, schat Beverly dat de schade aan haar tuinbouwerij wordt geschat op ongeveer ECD 30.000. “Ik heb 14 broeikassen", legt ze uit. "Tijdens de doortocht van Orkaan Elsa viel er een boom op eentje, een tak viel op een andere en zes andere verloren hun kap. Nu zit ik in de gebruikelijke spiraal van rampenherstel. Ik heb al 3 mannen die werken voor een dagtarief van ECD 60 om de gescheurde doeken weer te bedekken en dit is nog maar het begin", betreurt ze.
Terwijl Beverly de brokstukken opraapt van de schade aan haar tuinbouwerij, investeringen en middelen van bestaan, herinnert het ons eraan dat klimaatverandering niet snel zal verdwijnen, tenzij grote, ontwikkelde landen zich inspannen om de uitstoot te verminderen en binnen de 1,5° C doelstelling te blijven. Zo niet, dan zullen de lasten van de klimaatverandering zelfs voor de jongeren hun tol blijven eisen.
De tweeëntwintigjarige Stephanie Pascal is HEY Ambassadeur voor Dominica en studeert aan de University of the West Indies, Cave Hill Campus. Ze denkt somber terug aan de verwoesting van haar huis door Orkaan Maria, categorie 5, in 2017: "Het is absoluut heel beangstigend, want als je de hoeveelheid verwoesting en de hoeveelheid verlies ziet, heb je het gevoel dat je dit nooit te boven kunt komen, dat je nooit meer naar normaal terug zult gaan.”
Als haar wordt gevraagd naar haar toekomstverwachtingen, zegt Stephanie spontaan: "Het is zeker een zorg, vooral als je in het Caribisch gebied woont. We weten dat we vatbaar zijn voor stormen, maar door de klimaatverandering worden we veel vaker en heviger getroffen. De realiteit erkennen dat we de klimaatverandering niet noodzakelijkerwijs volledig kunnen stoppen, is hetzelfde als de realiteit erkennen dat de schoonheid van mijn land, mijn thuis, er over enkele decennia of eeuwen misschien niet meer zal zijn en dat is erg triest.”
